© Stowarzyszenie Kaszubskie | Piotr Cichosz
Alfabet kaszubski
To alfabet, oparty na piśmie łacińskim, służący do zapisu języka kaszubskiego. Składa się z 34 następujących liter:
A, Ą, Ã, B, C, D, E, É, Ë, F, G, H, I, J, K, L, Ł,
M, N, Ń, O, Ò, Ó, Ô, P, R, S, T, U, Ù, W, Y, Z, Ż
Wśród liter wchodzących w skład kaszubskiego alfabetu występuje 21 spółgłosek (kolor niebieski) i 13 samogłosek (kolor czerwony).
Oprócz tego, podobnie jak w języku polskim, obecne są dwuznaki: ch, cz, dz, dż, rz oraz sz. Należy przy tym zaznaczyć, że szereg cz, dż, sz, ż przybiera w języku kaszubskim wymowę nieco inną niż w polszczyźnie.
Dwujęzyczne tablice
Dwujęzyczne nazwy miejscowości z początku budziły wątpliwości i kontrowersje. Teraz nikogo już nie bulwersują, a dla przybyszów z głębi lądu stanowią atrakcje turystyczną.
Kaszubski jako jedyny w Polsce został uznany za język regionalny. Stanowi o tym ustawa o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym. Od polskiego różni się i słownictwem, i gramatyką. Jest w nim wiele zapożyczeń z niemieckiego, często w archaicznej formie. To wszystko sprawia, że kaszubski dla turysty z innych obszarów polski może być kompletnie niezrozumiały, choć i w nim samym są różnice. Friedrich Lorentz (1870-1937), niemiecki slawista i historyk, badacz języka, kultury i historii Kaszubów wyróżnił w nim aż 76 gwar. Trudno uwierzyć, by aż tyle przetrwało do dziś.
Dwujęzyczne nazwy miejscowości wprowadzono na całych Kaszubach. Pierwsze dwujęzyczne tablice zawisły w Ostrzycach (po kaszubsku Òstrzëce) w gminie Somonino, gdzie język kaszubski zadeklarowało ponad 30 proc. mieszkańców. Z każdym rokiem miejscowości przybywa.
Warto wiedzieć
Dwujęzyczne nazwy geograficzne można wprowadzić wyłącznie w językach mniejszości narodowych (białoruski, czeski, litewski, niemiecki, ormiański, rosyjski, słowacki, ukraiński i żydowski) mniejszości etnicznych (karaimski, łemkowski, romski i tatarski) oraz w języku regionalnym (kaszubskim). Nazwy ulic w językach mniejszości mogą być ustalone tylko w gminach wpisanych do specjalnego urzędowego rejestru gmin, który prowadzi minister administracji. To gminy, w których mniejszość stanowi co najmniej 20 proc. mieszkańców i które o taki wpis wystąpiły. Dwujęzyczne nazwy miejscowości można wprowadzić, jeżeli „za” opowie się połowa mieszkańców. Nazwy w języku mniejszości nie mogą być stosowane samodzielnie i muszą zawsze wystąpić po oficjalnej nazwie w języku polskim.
